Peter, de open data man

No, not me;)
Anderhalve post geleden schreef ik over hoe nodig het is dat open data een zaak van het beleid wordt en op de politieke agenda komt te staan, als we willen dat de zaak vooruit gaat. Op federaal vlak trekt Q aan de kar, al lijkt het, zoals te doen gewoonlijk bij Q, vooralsnog eerder een zaak van aankondigingen en bijhorend getwitter te zijn dan van realisaties. Maar goed, begin april zou er een federale open data portal zijn. Ben benieuwd.

En nu is er dus Peter Dedecker, federaal parlementslid voor n-va, en open data man. Hij heeft er ook een heuse website over, peteropentdata.be, waar je suggesties kan doen voor datasets die kunnen opengegooid worden. Het lijstje met suggesties is na één dag behoorlijk indrukwekkend. Grappig is wel, dat je meteen na het doen van een suggestie als antwoord krijgt dat de zaak al in kannen en kruiken is: "Open data bron is aangemaakt" (!). Zo snel en vlotjes zal het helaas niet gaan, Peter;)

Ook vandaag verscheen een post van Clay Johnson met als mooie titel: Open Gov, the end of the beginning. Met Peter Dedecker staan we hier, in Vlaanderen, aan the beginning of the beginning. Maar het is wel degelijk een begin.

Open Gov: uit welke richting komt de wind?

Open Data is vandaag vooral een modekreet, maar het zal een werk van lange adem worden, zoveel is duidelijk. Er zal nog heel hard aan de kar moeten getrokken worden. De vraag is dan: waar zitten de trekkers, uit welke richting zal de storm waaien die Open Gov de wind onder de vleugels geeft? Duidelijk is dat het niet van de informatiebeheerders zelf zal komen. Die zijn om te beginnen bang om op fouten betrapt te worden. En eigenlijk kan je hen niet altijd ongelijk geven: als er kritiek komt op de kwaliteit van bepaalde overheidsgegevens zijn zij het die de uiteindelijk de zwarte piet krijgen toegespeeld. Vaak ten onrechte, want datakwaliteit vraagt de inzet van mensen en middelen en als je die niet ter beschikking krijgt van het beleid, kan je onmogelijk goed werk leveren. Maar er is meer: bij nogal wat ambtenaren leeft ook een totaal verkeerd idee over het eigenaarschap van overheidsdata. Het is niet omdat verantwoordelijk bent voor de juistheid en volledigheid van bepaalde gegevens, dat het “jouw” data zijn.

Informatiebeheerders zullen pas bewegen als ze er toe gedwongen worden. Over naar het beleid dus? Open data en datakwaliteit vergt de inzet van mensen en middelen. En het vereist een serieuze cultuurverandering binnen overheidsorganisaties. Dan moet je het beleid meehebben. Dat kan je doen door bijvoorbeeld jezelf tot Open Data stad te verklaren, zoals in Enschede deden. En/of door een apps-wedstrijd te organiseren.

Maar beleidsmakers zullen pas in gang schieten als ze merken dat open data leeft bij een breder publiek. Buiten de overheid leeft open data momenteel vooral bij developpers en bedrijven die hopen om met overheidsdata leuke dingen te kunnen doen. Zo presenteerde het bedrijfje openbiz.be op de eerste Twunch van Vincent van Quickenborne een app die onder meer toelaat alle oprichtingsakten van Belgische ondernemingen te doorzoeken. Hacking the government, van buitenaf inbreken in overheidsdata, het is alvast één manier om de dingen vooruit te laten gaan. Veel mensen, bijvoorbeeld Q, gaan er van uit dat hier een groot economisch potentieel zit. Dat valt nog te bezien: hoeveel geld zal je kunnen vragen als ondernemer voor een applicatie die gebruik maakt van gratis overheidsdata? (hoewel ook hier “open” niet automatisch moet betekenen “gratis”)

En de burger zelf? De m/v voor wie al die overheidsdata en de leuke apps bedoeld zijn, is die vragende partij? Open Data is tot nog toe een heel abstract verhaal gebleven. Het gaat in essentie om dingen die nuttiger, maar ook veel saaier zijn dan bijvoorbeeld de Wikileaks –saga. Uurregelingen openbaar vervoer, ondermeningsgegevens, begrotingscijfers en financiële gegevens,…

Toch zou het Open Data verhaal in België misschien wel een Assange kunnen gebruiken, een Robin Hood, die het belang van Open Gov en beschikbaarheid van overheidsdata mediageniek kan verpakken. Organisaties als De wakkere burger of zelfs Testaankoop kunnen hier misschien een rol spelen.

Open data: de “stresstest” voor datakwaliteit in de overheid

Informatie is waarschijnlijk de belangrijkste grondstof waarmee overheden werken. Een kwaliteitsvolle dienstverlening, een goed onderbouwd beleid staat of valt met de kwaliteit van overheidsdata. Het opengooien van databestanden toont vaak dat de juistheid en volledigheid van de gegevens waarmee de overheid werkt “voor verbetering vatbaar is”, zoals dat heet.
Toen de gemeentebesturen een paar jaar geleden de beschikking kregen over de bedrijfsgegevens van hun grondgebied, stak er een kleine storm op van klachten en schampere opmerkingen over de vele fouten en onvolledigheden in de kruispuntbank ondernemingen. Dergelijke ervaringen zorgen er voor dat meer dan één informatiebeheerder binnen de overheid niet erg happig is om zijn/haar om “zijn/haar” data ter beschikking te stellen aan anderen binnen de overheid, laat staan aan het brede publiek. Deze huiver wordt zeer vaak gemaskeerd achter allerlei argumenten die er niet toe doen, want het is natuurlijk niet leuk toe te moeten geven dat de kwaliteit van“jouw” informatie maar zozo is. Ja, er zijn natuurlijk terechte privacy-bezorgdheden, maar al te vaak word privacy nog gebruikt als een kreet om elke vorm van openheid te creëren. Ja, de security-issues bestaan, maar ze zijn beheersbaar en beheerbaar.
Wat Di Maio recent nog (in zijn gekende brombeerstijl) terecht benadrukt is dat het gebrek aan kwaliteit van overheidsdata enkel kan opgelost worden door méér openheid, niet door informatie achter slot en grendel te houden. We should not consider these mistakes as unforgivable sins, but as a natural part of the process where the “crowd” (professionals, citizens, other agencies) collaborate on making data collectively better.
Informatie is als geld: wanneer geld niet circuleert en in een kluis ligt, vermindert het dag na dag aan waarde. Telkens informatie wordt gelezen, wordt ze getest. Heel vaak willen informatiebeheerders “wachten” om gegevensets vrij te geven en hopen dat ze eerst nog wat kwaliteitsverbetering kunnen doorvoeren. Terwijl net het vrijgeven van informatie een goede manier kan zijn om, ten eerste, de fouten op te sporen – want heel vaak weet men niet hoe fout of correct bepaalde informatie is. En ten tweede, om fouten recht te zetten en onvolledige info aan te vullen.
Dat laatste veronderstelt wél dat daarvoor de nodige instrumenten bestaan, dat wie fouten ontdekt (of denkt dat te doen) de kans krijgt om dit minstens te melden. En dat daar zo weinig mogelijk drempels worden opgeworpen. En daar komen nieuwe media opnieuw om de hoek kijken: hoe vlotter anomalieën kunnen gemeld worden, hoe beter voor de datakwaliteit. Zodat pverheidsdata effectief "voor verbetering vatbaar" worden.

Enschede wordt 'open data stad': alles open tenzij...

In de Gemeenteraadsvergadering van maandag 14 maart heeft de  stad Enschede een Open Data motie aangenomen. Daarin wordt het College van Burgemeester en Wethouders verzocht “alles open, tenzij…” als principe te omarmen en daar ook praktische invulling aan te geven, zoals met een Apps wedstrijd, een data catalogus, en een plan van aanpak.

Je kan de video van de bespreking in de gemeenteraad trouwens bekijken op: http://opendataenschede.nl/.
Enschede, de eerste Nederlandse Open Data gemeente: een publiciteitsstunt? Of zit er meer achter?
Dat het open data debat ook in een gemeenteraad gevoerd kan worden, is mooi en eigenlijk niet meer dan normaal. Het laat toe alle voor en tegens nog eens op een rijtje te zetten en het maakt duidelijk dat de maatschappelijke relevantie veel verder strekt dan de natte dromen van een paar techneuten (of de nachtmerries van enkele sceptici).
Een bespreking en beslissing op het politieke niveau is natuurlijk slechts een eerste stap.
Het komt er voor Enschede nu op aan om te zorgen dat die open data die nu beschikbaar gaat komen ook gebruikt worden, dat er applicaties gebouwd worden die waardevol en nuttig zijn  en dat het potentieel van open data tastbaar gemaakt wordt.

Social Media en de overheid: gevaarlijke tijdsverspilling volgens Di Maio

Andrea di Maio van Gartner zit niet gauw verlegen om een stevige mening, zie mijn eerder berichtje over zijn aanval op het Citadel Statement. Wat dacht je van deze : Social Media is a nuisance for government after all?
Natuurlijk, geeft Di Maio toe, zijn er talloze voorbeelden van het goede gebruik van social media door overheidsorganisaties. Maar die verzinken in het niets bij de mogelijke nadelen van social media en de slechte pers die ze (kunnen) krijgen. En dat om verschillende redenen:

• Slecht nieuws doet het altijd beter dan goed nieuws, zeker als het over overheid en IT gaat.
• Klagers kruipen makkelijker in de pen dan tevreden burgers. Social Media vergroten het effect hiervan nog.
• Wat goed is vanuit een burgerperspectief is dat niet altijd vanuit het standpunt van de overheidsorganisatie.
• Veel overheidsorganisaties gebruiken social media-communicatie als opgewarmde kost van wat ze via de website meedelen.
• Government 2.0, Open Government en Open Data -promotors gebruiken jargon dat beslissingsnemers niet aanspreekt en slagen er niet in de link met de praktijk te maken.

Behalve de laatste reden, gelden Di Maio's opmerkingen niet specifiek voor de overheid. Hetzelfde kan gezegd worden (en wordt ook wel gezegd) over de relatie tussen privé-organisaties en hun klanten - en de manier waarop Social Media daar stokken in de wielen kunnen steken.

Maar ook hier geldt: er bestaat geen slechtere manier om te communiceren dan niet communiceren. En naarmate het belang van Social Media als communicatiemiddel een toeneemt, kan geen enkele organisatie (overheid of privé) het zich permitteren deze nieuwe kanalen te negeren.

 

Met zijn uitval naar de moeizame vertaling van theorie naar praktijk in het hele Open Data verhaal, heeft Di Maio volgens mij wél een punt. Steden als Amsterdam en Rotterdam hebben mooie demo-projecten opgezet die het Open Data-idee moeten aanschouwelijk maken. Iemand een idee hoe we dit in Vlaanderen concreter zouden kunnen maken?

 

 

Open data: het gaat hard in Nederland

Na Apps for Amsterdam (zie eerder berichtje) gaat nu ook Rotterdam "zijn" data opengooien, meldt Webwereld. Origineel is daarbij dat men deze data richting studenten gooit die er, onder begeleiding van experten, mee aan de slag kunnen.
Tweehonderd studenten van het Instituut Communicatie, Media en Informatietechnologie van de Hogeschool Rotterdam hebben de opdracht om aansprekende voorbeelden te realiseren om de innovatieve, maatschappelijke en economische potentie van Open Data voor Rotterdam zichtbaar te maken. Met deze voorbeelden wil de gemeente ook op andere terreinen het belang van open data verduidelijken.

Bridgie is de eerste Rotterdam Open Data applicatie, gerealiseerd door 1e jaars informatica studenten. Het is een applicatie voor het mobiele Android platform dat met open data gegevens van de Gemeente Rotterdam, afdeling Verkeer en Vervoer, de actuele status van een aantal bruggen in Rotterdam laat zien en de gebruiker op basis van historische informatie voorspelt hoe snel de brug open zal gaan.
In juni 2011 worden meer resultaten voorgesteld. Een leuk project: http://www.rotterdamopendata.org/

Open data: apps for Amsterdam

Apps for Amsterdam is een initiatief om zoveel mogelijk data van de Gemeente Amsterdam toegankelijk te maken voor iedereen. Dit doet de stad door developers en studenten op te roepen deze statistische informatie of Open Data te vertalen naar succesvolle applicaties voor bijvoorbeeld smartphones, web of Facebook.
De website van het initiatief bevat ook een goede omschrijving van wat open data wel en niet zijn. (Goed om te copy-pasten naar een slide en indien nodig in een vergadering te gooien vóór de Babylonische spraakverwarring kan om zich heen kan grijpen:)
Om open data op een eenduidige en uniforme wijze aan de eindgebruiker ter beschikking te kunnen stellen zijn op internationaal niveau de volgende principes geformuleerd:
1.Alle data waar geen restricties i.v.m. privacy, veiligheid of anderszins op rusten wordt ter beschikking gesteld;

2.Data wordt verzameld bij de bron, dus met de grootst mogelijke detaillering;

3.Data wordt zo snel mogelijk beschikbaar gesteld om de gebruikswaarde te behouden;

4.Data wordt beschikbaar gesteld voor een zo breed mogelijke groep mensen, en voor een zo breed mogelijk aantal toepassingen;

5.Data wordt beschikbaar gesteld in een formaat dat voldoende gestructureerd is om automatische verwerking mogelijk te maken;

6.Data wordt ter beschikking gesteld aan iedereen;

7.Data wordt ter beschikking gesteld volgens open standaarden waarover niemand de exclusieve controle heeft;

8.Data wordt ter beschikking gesteld vrij van restricties door copyright, patenten, merken etc.;

9.Er is een contactpersoon beschikbaar om vragen van mensen die data proberen te hergebruiken te beantwoorden.
Op 16 februari wordt de kick-off gegeven met onder meer Peter Corbett over de voordelen van Open Data. Corbett is CEO van iStrategyLabs en een van de initiators van Apps for Democracy in Washington DC.

Open overheid door een open data beleid

Het Nederlandse onderzoeksinstituut TNO publiceerde zeer recent een rapport over de noodzaak van een open data beleid binnen de overheid. Dank zij de evolutie van informatieverwerkingstechnologieën is het voor overheden mogelijk om sets ruwe data te publiceren waarmee burgers, onderzoeksinstellingen en bedrijven meerwaarde kunnen creëren. Maar overheden zijn het niet gewoon om het intiatief in deze uit handen te geven...
Aan de hand van inspirerende voorbeelden uit het buitenland (om USA, GB, Estland,... niet België;) wordt de noodzaak geschetst om een echt beleid hieromtrent te voeren, zoniet verzandt men in vrome intenties. Men komt tot een lijst van twaalf aanbevelingen, waarvan de eerste het oprichten van een zogenaamde "data portal" is. Deze is er ondertussen in Nederland: http://www.overheid.nl/opendata/
En in België?

"Vaag, wild en immatuur": het Citadel Statement volgens Andrea Di Maio

Andrea Di Maio, vice-president bij Gartner, schreef (reeds een tijdje geleden, maar nu pas opgemerkt, dank zij Geert Mareels) een zeer kritisch commentaar over het Citadel Statement: I honestly hope that the quality of this statement is not representative of the maturity and understanding that European local governments have about open government.
Het is volgens hem te vaag (mwa, misschien wel), te wild (ivm common definitions bvb, maar daar dienen dergelijke verklaringen toch voor: om de  lat hoog te leggen?) en haalt ouwe koeien uit de gracht (maar ook daar dienen dergelijke verklaringen toch voor: om op dezelfde nagels te blijven kloppen?).
De vijf voorbeelden van open data-verwezenlijkingen, waarover het statement spreekt, zouden Di Mao in de nabije toekomst ongelijk moeten geven. Werk aan de winkel...

Elektronische overheid trends in 2011? Open data!

Tim Beckers vraagt op de Linked-In groep "Microsoft - Lokale en Regionale Overheid" (http://linkd.in/hveDFr ) welke trends we zien in 2011 voor de elektronische overheid. Als ik mag kiezen: Open data!
De Citadel-verklaring van 14 december, http://bit.ly/edj8XU, legt terecht de nadruk op Open Data en doet een oproep om in 2011 enkele concrete cases effectief aan te pakken. Bijvoorbeeld: uurregelingen openbaar vervoer. Het NMBS-debacle waarbij de spoorwegmaatschappij het bestond een app-ontwikkelaar af te dreigen omdat hij van "haar" data gebruik durfde te maken, is hierbij zeker een inspirerende worst practice.


Bij voorkeur gaat het hier om gegevens die niet persoonsrelateerd zijn om in een eerste fase eindeloze privacy-discussies te vermijden. Interessante voorbeelden zijn: wegenwerken, kinderopvangplaatsen, lokatiegebaseerde informatie (wie is uw wijkagent, wanneer wordt huisvuil opgehaald, ...). Nog suggesties?